TBMM Başkanı Mustafa Şentop'un ocak ayında Meclis'e geleceğini söylediği hayvan hakları yasa teklifinin altyapısını oluşturacak TBMM Hayvan Hakları Araştırma Komisyonu'nun raporu tamamlandı. Çok sayıda sivil toplum kuruluşu ve uzmanların dinlenmesi sonucunda ortaya çıkanlan rapor, hükümetin hazırlayacağı yasa teklifine temel teşkil edecek. Tarım ve Orman Bakanlığı ile Adalet Bakanlığı, rapor üzerinden yapacağı çok yönlü çalışma sonucunda teklifi hazırlayacak.
Hürriyet gazetesinden Umut Erdem’in haberinde detaylarına yer verdiği raporda, yasa teklifinde olması istenilen öneriler özetle şöyle:
EŞYA SAYILMAMALI
-Hayvanlar hukuk öznesi sayılmasa da hukuk nesnesi de (eşya) sayılmamalı.
-Tüm ülke çapında kısırlaştırma uygulanmalı. Popülasyon kontrolü amacıyla hayvan sayısı tespit edilmeli.
-Kısırlaştırma süreci için bütçe ve veteriner hekim tahsisi ivedilikle gerçekleştirilmeli. Yerel yönetimlere desteğin kapsamı ve miktarı genişletilmeli. Yerel yönetimler hayvanlarla ilgili çalışmalarda bakanlığa bilgi vermeli.
KATALOG SUÇ SAYILSIN
-Hayvan refahı ve sağlığı açısından önemli risk doğuran mobil kısırlaştırma üniteleri ivedilikle kaldırılmalı.
-Bir hayvan neslini yok etme, öldürme, acımasızca ve zalimce eylemlerde bulunma, hayvanların cinsel istismarı ve dövüştürme suç kapsamına alınmalı. Ev hayvanını terk etmek gibi fiillere ilişkin 10 bin liradan az olmamak üzere idari para cezası getirilmeli. Hayvanlara yönelik suç işleyenlerin hayvan sahibi olması engellenmeli. İnternet üzerinden hayvan dövüşü duyurusu katalog suç kapsamına alınmalı. Hayvanlara karşı işlenen suçlarda açılacak davalara ilgili kuruluşlar müdahil olabilmeli.
-Hayvanlara yönelik işlenen fiillerin cezalandırılmasında sahipli-sahipsiz hayvan ayrımına son verilmelidir.
KEYFİ KISITLANMAMALI
-Kat Mülkiyeti Kanunu'nda yapılacak bir revizyonla, Apartman Yönetim Planı'na hayvanlara ilişkin keyfi kısıtlamaların getirilmesine engel olunmalı.
-Hayvanların bakıldığı ortamların asgari standartlarının belirlenmesi için 'refah kriterleri’nin ortaya konulması amacıyla Tarım ve Orman Bakanlığı'nca mevzuat çalışması yapılmalı.
-Sahibi olduğu hayvanı sokağa atan kişilere ciddi yaptırımlar getirilmelidir. Sokağa terk edilen bir hayvanın sahipli olduğunun anlaşılabilmesi için, kimliklendirmeye ilişkin mevzuat ivedilikle yürürlük kazanmalıdır.
-'Hayvan Refahı Fonu' oluşturulmalı. Hayvanlara yönelik işlenen suçlara müdahale etmek amacıyla hayvan kolluğu kurulmalı.
CİNSEL SALDIRI RÖTUŞU
-Hayvanların mikroçip ve benzeri yöntemlerle kayıt altına alınması, belediyelerin birbirlerinin sınırlarına sokak hayvanı bırakmasının önüne geçecektir.
-Kanundaki 'hayvanlarla cinsel ilişki' ifadesi 'hayvanlara yapılan cinsel saldırı' ya da 'hayvanların cinsel istismarı' şeklinde değiştirilmeli. Hayvanlara karşı işlenen ve suç kapsamına alınması önerilen fiillere verilecek hapis cezalarının alt sınırı en az 2 yıl 1 ay olmalı; ertelemeye, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına veya para cezasına çevrilemeyecek şekilde belirlenmelidir.
-Ev hayvanı satış yerlerinde kedi-köpek satışına son verilmesi ile hayvan bakımevlerinden sahiplendirilmenin artırılması ve anlık bir hevesle değil gerçekten bir hayvanın bakımını üstlenebilecek kişilerce hayvan sahiplenilmesi gerektiği düşünülmektedir.
PETSHOP'LARDA KEDİ VE KÖPEK SATIŞI YASAKLANMALI
-Yurtdışından ülkeye kaçak yollarla hayvan sokulmasının önlenmesi amacıyla sıkı denetim yapılmalı. Petshop'larda kedi ve köpek satışı yasaklanmalı.
-Yerel yönetimler, hayvanseverlerle işbirliği içerisinde beslenme odakları oluşturmalı.
-Avcılık belli bir süre yasaklanmalı. Göç yolları üzerindeki tehlikeli enerji hatların belirlenmesi ve gerekli önlemlerin alınması gerekmekte. Kanunda hedef dışı av hususu tanımlanmalı ve gerekli yaptırımlara bağlanmalı.
-Şehir merkezlerinde hayvanat bahçesi açılmasına izin verilmemeli. Kafes tipi barındırma tamamen ortadan kaldırılmalı. Hayvanlar için geniş barınma, beslenme ve aktivite alanlar bulunacak şekilde asgari teknik koşul tanımlanmalı. Bu koşulları sağlayamayan hayvanat bahçeleri kapatılmalı.
-Hayvanlı kara sirklerinin hiçbir çeşidinin kurulmasına ya da ülkeye girişine izin verilmemelidir.
-Deniz memelilerinin eğitilerek gösterilerde kullanılması insancıl bulunmamaktadır. Yunus ve diğer deniz memelilerinin barındırıldığı işletmelerde hayvanların eğitilmesine ve gösterilerde kullanılmasına izin verilmemeli.
-İstanbul Adalar'da belli bir miktarda fayton, Fayton Yönetmeliğine ve belirlenecek fayton sayısına uygun miktarda at bırakılmalı. Faytonlara koşulmak üzere sadece ağır yük atları için izin verilmeli. Atlar İSPARK Fayton Park Alanı'ndaki ahırlarda barınmalı ve Lunapark Meydanı'ndan Büyük Tur Yolu'nda gezinti yaptırılmalı. Acil olarak Adalar'da elektrikli ulaşım araçlarının kullanımına geçilmeli.
"İYİ SÜRPRİZLER OLABİLİR"
TBMM Hayvan Hakları Araştırma Komisyonu Başkanı Mustafa Yel, yasa hazırlığı ile ilgili değerlendirmesinde, "Raporun teslimini yaptık. Bu rapor, hazırladığımız bir yasa taslağı var. Bu, Meclis Tarım ve Orman Komisyonu'nda görüşülecek. Bütçe çalışmalarından sonra ocak ayı içerisinde yasalaşmasını bekliyoruz. Rapora bağlı kalmak üzere, geniş bir çerçevede sadece sokak hayvanları ile değil, av ve yaban hayvanlar da olmak üzere pek çok alanda raporda belirttiğimiz hususlar dikkate alınacak. Bir merhamet kültürünü canlandırmak bizim vazifemiz. Yasayı da bu mantık üzerine hazırlıyoruz. Herkesin istediği bir yasa taslağının çıkacağını düşünüyorum. İyi sürprizler olabilir ama kötü anlamda bir sürprizin olacağını düşünmüyorum" dedi.